Man en vrouw - gender-issues

LEVEN/Man en vrouw

Levensvragen - Ouder worden - Over identiteit - Hoe identiteit ontstaat - Introvert vs extravert - Emotie & empathie - Man en vrouw - Brein en denken - Sublimeren - Conformisme - Het Patriarchaat - Structuralisme - Zijn in de tijd - Fenomenen - Zingeving - Philip Larkin - Schopenhauer - Céline - Marcel Proust -

Man en vrouw zijn grotendeels aan elkaar gelijk maar verschillen op wezenlijke punten ook van elkaar. Ze verhouden zich op fundamenteel andere wijze tot zichzelf en de wereld om hen heen en geven hun leven op andere wijze vorm. Beide geslachten zoeken wel hetzelfde in het leven: gelukkig worden oftewel, eenvoudiger gezegd, vrede met het bestaan sluiten en betekenis hebben.

Meisjes zijn al vanaf de geboorte meer gericht op en geboeid door mensen dan door dingen terwijl dat bij jongens precies andersom is. Meisjes zijn geboeid door het contact met anderen terwijl jongens meer geïnteresseerd zijn in hoe de dingen in elkaar zitten.

Jongens ontwikkelen zich trager en anders dan meisjes; meisjes zijn intelligenter dan jongens die even oud zijn. Meisjes zijn taliger dan jongens van dezelfde leeftijd terwijl jongens meer gericht zijn op het ruimtelijke, abstracte en logische dan meisjes. Jongens leren door uit te proberen terwijl meisjes leren door te kijken naar hoe anderen iets doen.

Jongens produceren meer van het hormoon testosteron dan meisjes en zijn daarom agressiever en meer daadgericht. Meisjes zijn meestal kleiner en lichter dan jongens van dezelfde leeftijd en verliezen van hen wanneer het op vechten aankomt. Zo pikken meisjes al snel op dat als ze iets willen van een jongen, ze het daarom anders moeten aanpakken.

Van de meeste verschillen worden jongen en meisje zich al op jonge leeftijd bewust, al dan niet met hulp van ouders en/of omgeving. Het is voor hen een bron van inspiratie, en het nodigt hen uit de werkelijkheid te onderzoeken. Het bepaalt ook hoe ze naar zichzelf kijken en zichzelf ervaren in relatie tot anderen.

Deze biologische en fysiologische verschillen zijn geen wetten en ook niet in steen gehouwen. Het zijn gemiddeldes en statistische berekeningen die de soort betreffen, de werkelijkheid is uiteraard altijd weerbarstiger. En natuurlijk zijn er ook veel biologische en fysiologische aspecten waarin jongen en meisje wel aan elkaar gelijk zijn.

Kortom, in onze aanleg en sekse is al veel gegeven wat betreft mogelijkheden en voorkeuren in gedrag. Hoewel dit niet wil zeggen dat het gedrag van de andere sekse niet mogelijk is. Eerder geldt dat dit gedrag in principe tweede keus is en er moeite voor gedaan moet worden.

Jongens (mannen) zoeken bij voorkeur te overleven door te doen, door het gevecht aan te gaan en door te scoren wat ze kunnen scoren. Door dat te doen, ervaren ze dat ze zich verbinden met het andere. Meisjes (vrouwen) zoeken bij voorkeur te overleven door verbindingen met anderen aan te gaan, en door dan in de binding met die anderen oplossingen voor problemen te zoeken.

Meisjes hebben een voorkeur voor interactie en communicatie terwijl jongens daarentegen meer gericht zijn op het resultaat. Anders gezegd: een contact moet voor een jongen iets opleveren, voor een meisje is het contact er voor het contact. Het contact mag weliswaar tot een resultaat leiden maar dat hoeft niet per se.

Het voorkeursgedrag wordt, onder invloed van opvoeding en socialisatie, tot een overlevingsstrategie die doorklinkt in vrijwel elk gedrag wat jongens en meisjes en, naarmate ze opgroeien, mannen en vrouwen laten zien en neerzetten

Mannen produceren meer van het hormoon testosteron en zijn daarom gemiddeld genomen agressiever dan vrouwen.

Aangezien mannen ook sterker zijn dan vrouwen en meer gericht op het behalen van resultaten, is het gevolg dat zij makkelijker - en vaker - conflicten aangaan en die dan met behulp van agressief gedrag proberen te beslechten. Vrouwen met hun voorkeur voor het verbindende, zijn eerder geneigd zich te schikken in conflicten. Voeren ze strijd (en dat doen ze zeker) dan zal dat veelal onderhuids gebeuren.

Aan dit rudimentaire patroon van conflictoplossing ontlenen mannen hun (potentiële) macht in relaties want zowel de man als vrouw weten, bewust of onbewust, de uitkomst van mogelijke conflicten. Ze kiezen daarom al op voorhand de positie die hen, terecht of onterecht, uiteindelijk toevalt.

Dat mannen agressiever zijn en doelgerichter, klinkt ook door in hun beleving van seks. Ten eerste hebben ze wegens het agressieve meer en vaker behoefte aan seks (je noemt het dan viriliteit), ten tweede is de man bij het hebben van seks bij voorkeur doelgericht bezig.

De man focust op klaarkomen en stemt al zijn handelingen daarop af. Door zo bezig te zijn en door klaar te komen waar zijn vrouw bij is, weet hij dat hij van haar houdt; zij helpt hem immers bij het klaarkomen terwijl hij mag genieten waar zij bij is.

Voor de vrouw heeft seks hebben een andere betekenis. Het is de overtreffende trap van de gevoelde intimiteit en verbinding: door op het meeste intieme niveau met elkaar te verkeren, wordt de verbinding bevestigd en bekrachtigd. Klaarkomen is daarbij de bekroning van de diepgevoelde verbinding en geeft juist daarom uiterst veel emotie en bevrediging.

Al deze verschillen tussen man en vrouw samen komen overeen met wat Jung tachtig jaar terug de anima (vrouwelijke energie) en animus (mannelijke energie) noemde en wat, in de jaren zestig en zeventig, in debatten over nurture en nature, van tafel geveegd werd met een beroep op de gelijkheid van man en vrouw en de maakbaarheid van de gelijkheid. Sinds een jaar of tien is het weer salonfähig om hierover te praten.

Bij het proces van opvoeding en socialisatie worden boodschappen doorgegeven van generatie op generatie. Die boodschappen zijn zelden helder en eenduidig. Het is eerder een amalgaam van dromen, realiteit en zaken die we wensen te verdringen.

Het zijn boodschappen als: een jongen huilt niet, een meisje wel, wij zijn goed en zij slecht, man en vrouw zijn aan elkaar gelijk (maar niet heus), iedereen kan alles worden wat hij wil (maar niet heus), je moet redelijk met elkaar omgaan (maar het ik gaat voor alles), jezelf ontplooien is heel belangrijk (wel tevreden zijn met wat je hebt), je moet gaan voor de liefde (dus veel seks hebben en jij moet naar mij luisteren want ik weet het wel), ouderdom telt (maar boven de 50 ben je té oud), en arbeid adelt (werken is voor de dommen).

Deze dubbele boodschappen werken door in hoe mensen met zichzelf en elkaar omgaan. De boodschappen bevestigen rolpatronen en werken door in wat man en vrouw van elkaar verwachten en als belangrijk ervaren. Ze scheppen verwachtingen, dromen en ambities, die vaak nauwelijks waar te maken zijn.

Door de boodschappen na te leven, maken man en vrouw deel uit van de samenleving waartoe ze behoren. Maar het zijn ook juist deze boodschappen die man en vrouw opzadelen met schuldgevoelens als ze er niet aan voldoen.

Tijdens de opvoeding en socialisatie wordt bevestigd wat in aanleg in man en vrouw is gegeven, en creëren man en vrouw hun rolpatronen en hun verwachtingen van en ideeën over zichzelf en elkaar. Voorop staat daarbij, alle gelijkheidsidealen ten spijt, dat de mannelijke manier van omgaan met het leven hierin de leidende is. Dat wil zeggen, de maat der dingen.

Kinderen groeien niet op in een vacuüm. Ze komen ter wereld in een al bestaande samenleving met haar eigen mores, regels, structuren en codes. In het algemeen wordt het gedrag wat in aanleg al gegeven is, zodanig gevormd dat het acceptabel is voor de samenleving waarin het kind terechtkomt.

Misschien wordt het ene jongetje geronseld als kindsoldaat en leert het dat vechten alles is terwijl het andere daarentegen leert dat wetenschap iets heiligs is en vechten uit den boze.

Misschien leert het ene meisje dat rondkruipen in een jurkje en je stil en onderdanig achter mama opstellen het enige juiste is terwijl het andere meisje leert dat ravotten en jezelf uiten, ook al gaat ze daarbij tegen mama's ideeën in, altijd moet kunnen.

Veel van het gedrag wat we mannelijk of vrouwelijk noemen, verandert niet door processen van socialisatie. Integendeel, het seksegebonden gedrag wordt meestal juist benadrukt. Zoals bijvoorbeeld de keuze voor een bepaalde sport voor een kind. Bij een meisje denken we eerder aan zwemmen, bij een jongen eerder aan voetballen.

Aanleg, opvoeding en socialisatie - en natuurlijk ook problemen in aanleg, opvoeding en socialisatie want niets is perfect - gaan samen heel ver in bepalen hoe de uiteindelijke overlevingsstrategieën van een jonge man of vrouw luiden en welk gedrag daarbij past en de voorkeur heeft.

De cultuur van een samenleving is het alomvattend deeg waarbinnen mensen hun relaties aangaan en hun dingen doen. De cultuur speelt in op veranderende omstandigheden (economische crises, veranderende migratiepatronen, milieuproblemen) en vertaalt die naar socialisatie en opvoeding en, op lange termijn, naar aanpassing via de evolutie.

De verschillen tussen man en vrouw die in aanleg zijn gegeven en die door processen van socialisatie zijn bestendigd, worden door de cultuur verder benadrukt en gevormd.

Daarbij is onze Westerse cultuur bij uitstek een cultuur die het doelgerichte mannelijke voorop stelt en het verbindende vrouwelijke altijd respecteert en waardeert, maar niet als het eropaan komt.

Een man die niet praat noemen we stoer, een vrouw die zeer emotioneel is verwijzen we naar de therapeut. We hebben wegloophuizen voor vróuwen, want mannen hebben die simpelweg niet nodig. Een vrouwenlichaam is er om te gebruiken.

Cultuur zet zowel op korte als langere termijn de doelen waaraan wij in ons leven en in interactie met elkaar behoren te voldoen: emancipatie is uit, porno is in, zachtmoedige harde mannen zijn in, lustopwekkende vrouwen zijn in, moederende vrouwen zijn uit, feminisme is dood, onthechtheid is in. De cultuur bepaalt welke rollen we daarbij hebben te spelen.

Naarmate man en vrouw ouder worden, verandert hun lijf. De hormoonhuishouding verandert en onder meer beider testosteron niveau kruipt naar elkaar toe. De man wordt minder agressief en daadgericht, de vrouw juist meer. De man krijgt meer oog voor gevoel en emotie terwijl de vrouw gevoel en emotie minder als zaligmakend ziet.

Zo rond hun zeventigste, als verschillen er weinig meer toe doen, raken man en vrouw qua inborst behoorlijk aan elkaar gelijk en weten ze beter dan ooit te delen en te scoren.