Leren vrede te sluiten met het leven

Filosofen houden ons voor dat het menselijk leven vergelijkbaar is met dat van een plant. Er is een begin, een groei, een uitbundige bloei (of niet, als die plant pech heeft), en daarna onontkoombaar het verval totdat er, uiteindelijk, slechts stoffelijke resten overblijven.

In dat leven hebben we wellicht liefgehad, onze genen doorgegeven en hopelijk een enigszins gezond en waardig bestaan geleid. Misschien zelfs iets goeds gedaan.

Een leven is slechts ten dele maakbaar

Een leven is maar ten dele maakbaar; je hebt je altijd óók te schikken naar wat je toebedeeld wordt. Of dat nu oorlog is, werkeloosheid, een nare leidinggevende of een partner die weg wil en jou niet meer ziet staan.

Het gaat daarbij niet zozeer om gelukkig zijn, wat de media en de zelfbenoemde goeroes ons ook aanpraten. Het gaat er om dat je leert omgaan met wat op je pad komt en tegelijkertijd zodanige actie onderneemt dat je verder kunt met je leven en dat wat je tegenkomt aan tegenslag en dergelijke, je leven niet meer beheerst.

In de kern gaat het in het leven om vrede te sluiten met het leven, om te rouwen en accepteren wat je krijgt en loslaten wat je niet krijgt; kortom, om dat leven voluit te leven.

Existentiële therapie

Existentiële therapie is een typisch Europese vorm van begeleiding die niet is opgebouwd rond stappenplannen en protocollen maar is afgeleid van filosofisch gedachtegoed van onder andere Sartre, Heidegger en Kierkegaard.

In existentiële therapie kijk je naar jouw bestaan, hoe dat in elkaar zit en hoe je daar vorm aan gaf, geeft in het hier en nu, en kúnt geven in de toekomst. Je leert zien wat je van je leven maakt op een manier die recht doet aan wat je kunt en wilt, en aan wat het leven vermag.

Je leert over wie je bent, hoe je jezelf ervaart en in de wereld staat. Hoe je je verhoudt - denkt, voelt en doet - tot jezelf én je omgeving. Je leert over de interne conflicten die daarbij ontstaan: bewuste en onbewuste krachten die op tal van niveaus in ons werken en verschillend van aard en lading zijn.

Uitgangspunten en begrippen

De interne conflicten ontstaan door onze worsteling met (1) onderdrukte angsten en instinctmatige driften - verlangens, seksualiteit, agressie, (2) boodschappen van belangrijke personen, zoals onze ouders, die we ons eigen gemaakt hebben, (3) traumatische ervaringen, en (4) ons geworstel met het zijn, met het bestaan zoals dit zich aan ons voordoet en wij het ervaren.

Belangrijke begrippen binnen de existentiële psychotherapie (en filosofie) zijn onder meer leven en dood, dasein (zijn in het hier en nu), elkaar ontmoeten, interactie, (existentiële) angst, moed, intersubjectiviteit, verantwoordelijkheid nemen voor je leven & vrijheid, zijn wie je wordt.

Existentiële psychotherapie is gegrondvest op enkele fundamentele overwegingen, verwoord in de existentiële filosofie.

[Meer over existentiële therapie en filosofie]

Bij welke problemen?

Existentiële therapie is bij uitstek geschikt voor vraagstukken rondom verlies en rouw, identiteitsvorming, zingeving, ouder worden, werk en functie, en het leren omgaan met de vervelende kanten van jezelf.

Ook op het vlak van het verwerven van een breed zelfinzicht, relationele skills en het omgaan met angsten, is het een krachtige therapievorm.

Voor cliënten die 'gehum' gewend zijn, kan het werken met een existentieel therapeut een bijzondere ervaring zijn. Die heeft een mening, een brede kijk op het leven, en gaat de dialoog aan.

Twee aandachtspunten: levensfases en verlies & rouw

Levensfase

Een levensfase is een samenhangende periode in je leven die zich onderscheidt van andere periodes door specifieke gebeurtenissen en rollen. Van een afstand gezien bestaat een leven dan uit een aaneenrijging van levensfases die je de een na de ander doorloopt.

Hoe je zo'n fase doorloopt is vaak bepalend voor hoe je je ontwikkelt in je leven. Denk dan aan de kindertijd (leren veilige sociale contacten aan te gaan), jongvolwassenheid (voor het eerst op eigen benen staan) en ouderdom (hoe om te gaan met de naderende dood).

Worstelingen in het leven zijn niet alleen gekoppeld aan hoe je in elkaar steekt en aan wat je hebt meegemaakt, ze zijn ook gekoppeld aan wat op je afkomt in de specifieke levensfase waarin je zit. Elke levensfase kent typische, eigen problemen.

Verlies & rouw

Iedereen maakt in zijn leven verliezen mee (ziekte, dood, ontslag, burnout). Een verlies is het ervaren van wat eens was maar nu niet meer is. Dit geeft innerlijke verwarring; ook kun je overspoeld worden door conflicterende gedachten en gevoelens zoals verdriet, boosheid, zelfverwijt en angst.

De naam voor de pijn die bij verliezen hoort is rouw. Zonder rouw een verlies verwerken gaat niet. Je kunt ook niet goed verder zonder eerst te rouwen om het verlies dat je hebt geleden. Rouw is het verdriet om het verlies maar ook de emotionele bewustwording dat het verlies onomkeerbaar is.

Het doel van een rouwproces is de pijn te verwerken. Het een plek te geven opdat de scherpe randjes ervanaf gaan en de pijn uiteindelijk is verzacht en het gebeurde verwerkt.

Links

Info leven & zijn: Levensvragen - Ouder worden - Over identiteit - Hoe identiteit ontstaat - Introvert vs extravert - Emotie & empathie - Man en vrouw - Brein en denken - Sublimeren - Conformisme - Het Patriarchaat - Structuralisme - Zijn in de tijd - Fenomenen - Philip Larkin - Schopenhauer - Céline - Marcel Proust - Zingeving

Info persoonlijke problemen: Psychische klachten - Angst - Subassertiviteit - Boosheid & woede - Stress - Burnout - Groeipijn - Eenzaamheid - Depressiviteit - Emotionele problemen - Verlies & rouw - Psychose - Eetproblemen - Twee werelden - Hoogbegaafdheid

Info therapie en dergelijke: Therapievormen - EMDR - Existentiële therapie - Gestalttherapie - RET - Schematherapie - Schrijftherapie - Transactionele Analyse - Over therapie - Denkfouten therapie - Geschiedenis therapie - De psychiatrie - Wie is van hout - Verhaeghe: Identiteit - DSM V Handboek

Tests: Assertiviteitstest - Introvert-extravert test - Relatietest

Begeleiding: Existentiële therapie - Boosheidstherapie - Relatietherapie - Relatieherstel ouder en kind - Overige begeleiding

Contact & zo: Contact - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon